Csókolom

Csókolom: nieuwe cd Ludo Luda

Op 12 oktober 2001 woonde ik in Amsterdam het optreden bij ter gelegenheid van het uitkomen van de nieuwe Csókolom-cd getiteld "Ludo Luda ~ Fools Fancy". Evenals de vorige is deze cd uitgebracht door Arhoolie Productions. (Zie ook bol.com).
Het optreden vond plaats in het Pleintheater aan het Sajetplein 29. Een klein, sfeervol theater. Plaats voor zo'n 80 toeschouwers, geen verhoogd podium, maar de zitplaatsen voor het publiek grenzen direct aan de vloer waarop de artiesten optreden. Ik zat gelukkig helemaal vooraan, op nauwelijks drie meter afstand van de artiesten. De zaal van dit Pleintheater lijkt wel wat op die van Rasa in Utrecht. Zeker een geschikte locatie voor dit soort intieme, emotionele, en bij tijden toch ook vaak uitbundige, komische, feestelijke muziek.

Het optreden was heel verfrissend: voor de pauze allemaal nieuwe nummers, na de pauze ook wat oude bekenden in iets verschillende uitvoeringen, en nog meer nieuwe nummers. Dezelfde virtuositeit van alle vier de groepsleden, dezelfde uit Zuidoost-Europa afkomstige muziekstijlen ook weer, maar nu in diverse nummers ook meer wat minder traditionele, jazzy uitbouwen. Voor Csókolom een enigszins nieuwe ontwikkeling, hoewel de meeste groepsleden zich in hun muziekcarrière al vaker met jazz hebben beziggehouden.
Voorbeelden van zulke verrassende klanken: het einde van "Jove malaj mome" (nummer 11 op de cd), aan het eind van "Csillagok" (13), en de tussenstukjes in "Megragjak a Tüzet" (17).

De naam van de tweede cd "Ludo Luda", wat dus vertaald wordt als "Fools fancy" of "De gril van de dorpsgek", is vermoedelijk Kroatisch. Kroatisch is Anti's moedertaal (of één van haar moedertalen?), omdat ze in haar jeugd in Zagreb gewoond heeft. Hoe die titel grammaticaal precies in elkaar zit kan ik niet reconstrueren, door gebrek aan inzicht in deze taal.
Grappig is wel dat "Ludo luda", als het Esperanto was, ook wel "speels spel" zou kunnen betekenen. Maar dat hebben de makers waarschijnlijk niet in gedachten gehad. Er worden veel talen gebruikt op de cd's van Csókolom, Hongaars, Roemeens, Romany (Zigeunertaal) en Kroatisch, maar geen Esperanto. Terecht, want dat zou ook niet passen in de traditie van deze muziek.

Enkele nummers verdienen voor mij een speciale vermelding, hoewel vrijwel alle tracks evenzeer de moeite waard zijn: