Lekentrapeze

31 december 2022 en 3 januari 2023

Lekentrapeze, Λαϊκή Τράπεζα, Laiki Trapeza. Dat is zeker een oefentoestel voor aankomende circusartiesten, die de opleiding nog niet voltooid hebben, dus nog leek in het vak zijn?

Nee, klopt niet. Het is Grieks voor Volksbank. Op 28 maart 2013 maakte ik een notitie over de Griekse naam van de Laiki Bank, Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου, die toen in het nieuws en in moeilijkheden was. Later opgesplitst of overgenomen. Bestaat dus niet meer onder die naam. Uitleg van de naam in delen:

Λαϊκή, uitspraak /lajˈki/, [lajˈci], is de vrouwelijke vorm van het adjectief λαϊκός met de betekenis ‘van het volk’, afgeleid van λαός. In Modern Grieks betekent λαός volk, mensen, de massa als tegenstelling tot een elite, burgers. In ouder Grieks daarnaast ook soldaten, onderdanen van een prins, en gewone mensen die geen leider of priester waren.

Alleen die laatste betekenis, die ook in Modern Grieks een van de betekenissen van het bijvoeglijk naamwoord is, namelijk in het Engels: “lay, secular (not ecclesiastical, nonclergy) ”, lag via het Latijn aan de basis van het Nederlandse leenwoord leek, dat ook varianten kent in vele andere talen.
Van de oorspronkelijke gewone en specifiekere betekenissen bleef in de ontvangende talen alleen de specifieke over.
In het Grieks bestaan minstens twee woorden die lijken op ‘trapeze’, ik noemde ze hier al: trapézi (onzijdig), dat (eet)tafel, eetgerei, maaltijd betekent, en trápeza (vrouwelijk), met als betekenissen tafel en bank (in financiële zin). Etymologisch een driepoot, hoewel er ook een theorie is dat het er juist vier waren.
Κύπρου ofwel Kyprou is de genitief van Κύπρος, Kypros, en betekent dus ‘van Cyprus’. Het geheel Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου staat dan voor Volksbank van Cyprus, of Cypriotische Volksbank. Niet moeilijk toch?