Parolas grec ordinari

Inter le 25 de novembre e le 2 de decembre 2020

Introduction

Ja tosto io esseva interessate non solo in anglese, germano e francese – in le scholas ap­pel­late le linguas moderne – ma anque in alteres, con foco sur lor phonetica e gram­ma­tica. In le annos 1970 il habeva le serie “Teach Yourself Books” – libros pro autodidactos de linguas – que tunc esseva a multo bon mercato, a vices solo 4 o 5 florinos. Ergo io comprava alcun de illos, ex interesse ma sin vermente apprender le linguas.

Un titulo es “Modern Greek”. Le dorsos del libros ha decolorate se a transverso le decennios, ma le color original de facto era jalne: fronte, reverso. Le libro de S. A. Sofroniou (Σ. Α. Σωφρονίου) data de 1962, io ha un exemplar del decime tirage de 1976. Le data de comprar lo io non plus sape, ma certo es que in le hiberno de 1981/1982 le libro esseva in mi possession.

Le libro desde pagina 209 contine un lista de parolas del greco moderne, con lor significato in anglese. Il ha anque un lista in le altere direction. Ja tunc il attraheva mi attention que multe parolas grec es ben recognoscibile per lor presentia in multe altere linguas de culturas occidental. Le signifi­catos es sempre specific, non diurne, ben que le senso in le filia del greco ancian de origine, es subinde plus ordinari.

Un exemplo es le nederlandese scepsis, in interlingua scepticismo, del greco σκέψη. Si io es sceptic, io pensa que alco non sera facile, non sin problemas, non a consiliar. Ma le senso original es simplice­mente ‘pensa­mento’!

E il ha ‘tragedia’, quamquam le greco τραγούδι (tragoúdi) non es tragic, ma un cantion, de quecunque typo. Ma es illos vermente del mesme origine? Io va examinar lo.

In basso io va componer un tabella, in le qual cata vice io cita le parola grec moderne con le anglese exactemente ab le libro, le traduction del anglese in interlingua, le cognato in interlingua (que resimila lo in altere linguas, naturalmente, viste como le vocabulario de interlingua esseva compilate), con le significato prendite de, o inspirate per, le dictionario basic de inter­lingua, e le Dictionario Encyclopedic de Interlingua de Toma Macovei.

A vices io non mentionara un ver cognato, ma un parola differente, in que on pote tamen recognoscer le parola grec.

In certe casos io addera commentarios.

In 1962 le lingua official de Grecia era ancora le katharévousa (καθαρεύ­ουσα), ma le libro “Teach Yourself” describe le δημοτική (dimotikí). Tamen le orthographia polytonic, con signos diacritic super le vocales, ergo con ά, ὰ, ᾶ, ἀ, ἁ, es ancora usate. Ultimatemente in 1982 iste systema esseva simplificate a solo ά etc., pro indicar le accento de intensitate del lingua moderne. Io sequera iste systema.

Le parolas grec es precedite per le articulo definite, que anque indica le genere gram­matic: ‘ο’ pro masculin, ‘η’ pro feminin, ‘το’ pro neutre. Repeter le articulo in anglese e interlingua con sempre un ‘the’ e ‘le’ adderea necun information, ergo io non facera isto.

Tabella

η Ανατολή: East	est, oriente	Anatolia: Asia Minor, un grande pen­insula in le west de Asia (al est de Grecia)
αυτός: he, this	ille	auto, automobile: vehiculo que mesme se move
η βασιλεία, ο βασιλιάς: kingdom, king	regno, rege	basilica: ecclesia principal; confere basilico
το βιβλίο, τα βιβλία: book, books	libro	Biblia: le sancte scripturas del judeos e (inclusive le Nove Testamento) del christianos
γλυκύς: sweet	dulce	glucosa: un del typos de sucro
η εποχί: season	station, saison	epocha: era, periodo
ζεστός: hot, warm	torride, calde	anglese zest: enthusiasmo, del francese zeste
Le parola francese poterea haber provenite del greco ζέστη (heat), o del greco ancian σχιστός, ma altere fontes dice simplemente que le origine es incognite o onomatopeic. Un parola ‘zesto’ non existe in interlingua, per manco de supporto. Un traduction pote esser ‘verve’, del anglese, francese e italiano, e ultimemente del latino tarde. Toma Macovei describeva ‘verve’ como: “calor de imagination que anima le poeta, le orator, le artista, le causeur”.
ζωή: life	vita	zoologia: scientia de animales
ζώνη: belt	cinctura	zona: region, dominio, territorio, banda
ίσος: equal	equal	isotopos: materiales que pertine al mesme elemento chimic, ma que varia in le massa de lor atomos, per le presentia de numeros differente de neutrones
ο κατάλογος: list	lista	catalogo: lista o enumeration de libros, articulos con precios, obras de arte, etc.
το κομμάτι: piece	pecia	comma: signo de punctuation, ‘,’, parve tracto con forma curvate verso le sinistra, serviente a separar le diverse membros de un phrase
ο κόσμος: world, people	mundo, populo, gente	cosmo: le universo considerate in su totalitate
το κρύσταλλο: ice, icicle, crystal	glacie, stalactite de glacie, crystallo	crystallo: substantia mineral solide, sovente transparante, de un forma geometric ben definite
ο λόγος: speech, reason	parola, linguage, ration	logica: scientia del rationamento
το μάθημα: lesson	lection	mathematica: scientia del grandores, e lor comparation e mesura
ο ουρανός: sky	celo	Urano: septime planeta de nostre systema solar, con un distantia al sol inter illo de Saturno e Neptuno
πνευματικός: mental, spiritual	mental, spiritual	pneumatica: systema technic de propulsion, que usa aere comprimite
πράγμα: thing	cosa	pragmatic: que es fundate sur le studio del factos, actiones, e del practica coronate per successo
η σκέψη: thought	pensamento, pensata	sceptico: persona qui tende a dubitar de toto que non es evidente
Anque in greco il ha formas con sensos plus specific e sceptic: e.g. σκεπτικισμός: scepticismo.
το τραγούδι: song	canto, cantion	tragedia: evento funeste
Non un cognato perfecte: tragedia in greco es τραγωδία, τραγούδι proveni del greco medieval de Byzantio. Ma ultimemente, le origine es le mesme.
η τράπεζα: bank; το τραπέζι: table	banca; tabula. Vide etiam hic.	trapezio: 1. quadrilatero con duo lateres parallel sed de longitude inequal; 2. apparato gymnastic con duo cordas vertical reunite a lor base per un barra cylindric
ο ύπνος: sleep	somno	hypnose: stato simile al somno, provocate per suggestion
η υπόθεσις: case, matter	caso, subjecto	hypothese: supposition, conjectura, presumption
φυσικά: naturally	naturalmente	physic: corporal, non mental; physica: scientia del proprietates e comportamento de corpores, materiales e energia
το φως, τα φώτα: light, lights; η φοτιά: fire	lumine, luce; lumines, luces; foco, igne	photo, photographia: methodo que permitte fixar un imagine sur un superfacie; le imagine assi obtenite
το χρώμα: colour	color	chromo: metallo blanc, dur e inoxydabile, empleate como revestimento protector e in alicun alligatos; Cr, elemento chimic de numero atomic 24

Addition le 30 de decembre 2022

In le antiquitate, quando alicuno era enthusiastic, on pensava que illa o ille era “door een god bezeten of buiten zinnen”, possedite de un deo, o phrene­tic, delirante. Le significato moderne es plus quotidian e usual: qui es enthusiastic es ha un grande ardor pro participar in un activitate que on ama facer, e que on pensa es importante o utile.

Nam le origine es, via le francese, le greco ἐνθουσιαστής, ultimemente del verbo ἐνθουσιάζω, del adjectivo ἔνθεος, contracte a ἔνθους, “having a god in one; possessed or inspired by a god”.

Nos vide hic le reverso del tendentia del qual se tracta iste articulo: non quotidian in greco e special in le linguas que ha prendite le parola, ma illac normal e ancora special in greco.

Addition le 4 de januario 2023

Duo personas mentionava in le gruppo Usenet nl.taal (ligamines visibile como commentarios in le HTML de iste pagina) le parolas nederlandese geestdrift (substantivo) e geestdriftig (adjectivo). Illos ha un structura similar al origine grec de enthusiasmo e enthusiastic: geest = spirito, mente; drift = passion, pulsion, instincto, connectite con le verbo drijven = pulsar, incitar, stimular.

Ancora un addition del 4 de januario 2023

Alcuno in le gruppo Usenet nl.taal (ligamine visibile como commentario in le HTML de iste pagina) mentionava le etymologia interessante de ‘parasito’: “person who eats at the table of another”, del greco ancian παράσιτος, de παρά = beside, e σῖτος = wheat, corn.

En passant un parasito anque esseva un “retainer or companion of an ancient Celtic warrior, who praised him in song or poetry at gatherings; a bard.”.