De zinloze petitie van Henk Bres (2)

Aanleiding

Eind vorige maand schreef ik een artikel over de petitie (eigenlijk: het burgerinitiatief) van Henk Bres tegen de Vereniging Martijn.

Ik noemde die petitie zinloos. Ik sprak de verwachting uit dat de Tweede Kamerfracties net als ik zouden inzien dat wat Bres en medeondertekenaars willen, niet kan en in een rechtsstaat ook niet hoort te kunnen.

Groot was dan ook mijn verbazing toen mij gisteren (de dag waarop de petitie aan de Kamer is aangeboden) via Twitter® bleek dat in elk geval het CDA achter de petitie staat! (Update: de PvV ook!)

Ik had dat werkelijk niet verwacht. Begrijpen Kamerleden dan ook niet hoe een rechtsstaat werkt? Of zit ik er zelf naast?

Het kan allemaal. Ik wacht af of de petitie ontvankelijk wordt verklaard door de commissie die daarover gaat, en zo ja, hoe dan het debat in de Kamer verloopt.

Tweets®

CDA

Ik zag op twitter gisteravond en vanochtend de volgende berichten voorbijkomen.

Madeleine van Toorenburg, Tweede Kamerlid voor het CDA, liet rond 14:30 weten:
Cda steunt initiatief @henkbres om pedofielenvereniging Martijn te verbieden. Zeker nu deze in steeds meer strafzaken een rol speelt!

Ik reageerde daarop rond 19:30 met:
@MvanToorenburg @henkbres Ik had van Kamerleden iets meer weldenkendheid verwacht dan van Henk Bres, die alles door elkaar haalt.

Ook liet ik weten:
@MvanToorenburg @henkbres Wat raar! Kan dat dan, in een rechtstaat? Op basis waarvan? Strafzaken & verenigingsrecht zijn twee!

Iets later die avond zag ik Hilbert Bredemeijer schijven:
Mooi initiatief van @henkbres om pedofielenvereniging te verbieden. Net initiatief in ontvangst genomen.

(Ik zat niet op te letten en dacht, mede door dat in ontvangst genomen dat hij woordvoerder van de Tweede Kamer als geheel was. Ligt het wel op de weg van zo’n medewerker om een eigen standpunt naar buiten te brengen terwijl de Kamer er nog niet over gesproken heeft, sterker nog, terwijl het burgerinitiatief nog helemaal niet behandeld is door de commissie die erover gaat? Maar hij blijkt woordvoerder van één fractie, namelijk die van het CDA. Dan mag hij natuurlijk wel een standpunt geven. Dat is zelfs zijn werk.
Die onterechte kritiek kan ik gelukkig al terugnemen voor ik die geuit heb.)

Ik reageerde om ca. 20:00:
@bredemeijer @henkbres Maar het kan helemaal niet! Europees verenigingsrecht! rudhar.com/politics/ptitbres.htm Artikel 11 http://nl.wikisource.org/wiki/
Europees_Verdrag_voor_de_Rechten_van_de_Mens

Daarop reageerde Hilbert Bredemeijer met:
@rudharcom @henkbres Tenzij ze strafbare feiten plegen. En dat is het geval. Dus steun van het CDA

PvV

Vandaag zag ik dat ook Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders achter de petitie staat! Kamerlid Lilian Helder twitterde namelijk gistermiddag rond 17 uur:
PVV staat achter initiatief Henk Bres. Verbod pedofielenvereniging Martijn juridisch mogelijk maken. Waar een wil is, is een weg!!

Hoe moet ik me dat voorstellen?

Wat en hoe?

Bestaande wetgeving

Als regeringspartij CDA en gedoogpartij PvV al voor het verbieden van Vereniging Martijn zijn, dan zou het zomaar eens kunnen dat er nog een meerderheid voor komt ook. Hoe gaan ze dat dan aanpakken?

De bestaande wetten bieden al mogelijkheden. Ik wees al op art. 140 Sr over criminele organisaties en op art. 2:20 BW dat het de rechter mogelijk maakt een rechtspersoon verboden te verklaren en te ontbinden. Dat kan als werkzaamheid of doel van die rechtspersoon in strijd is met de openbare orde.

Wat dat begrip, de ‘openbare orde’, precies inhoudt of in kan houden, zal wel moeten blijken uit jurisprudentie. Ik heb daar geen zicht op, ik ben geen jurist.

Hoe dan ook, over uitspraken van een onafhankelijke rechter gaat de Tweede Kamer niet, gezien het belangrijke principe van de scheiding der machten.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft de zaak al onderzocht en geconcludeerd dat verbieden niet kan. De Kamer zou de minister van Justitie kunnen verzoeken het OM een aanwijzing te geven het toch te proberen. Maar de kans is klein dat de minister die aanwijzing geeft, en indien wel, zal het er waarschijnlijk op uitdraaien dat de rechter Vereniging Martijn niet verbiedt, omdat, zoals het OM ook al had vastgesteld, daar wettelijk helemaal geen grond voor is.

Of kan of moet zoiets lopen via een artikel 12-procedure? Wie zou dan de direct belanghebbende moeten zijn? Mijn juridisch inzicht schiet te kort om dat te beoordelen. Ik ben maar een belangstellende leek. In de Tweede Kamer zitten ongetwijfeld wel mensen die rechten hebben gestudeerd.

Wetswijzigingen?

Maar goed, het CDA en de PvV hebben in hun tweets® al aangegeven de wet te willen wijzigen. Maar hoe dan? Welke wet(ten)? En hoe kan dat zonder dat de Nederlandse wetgeving strijdig wordt met het EVRM?

Een probleem is ook, ik wees daar in mijn vorige artikel al op, dat wetten algemeen geformuleerd moeten zijn. Er hoort niet in een wet te staan ‘Vereniging Martijn heeft geen bestaansrecht’, ook niet ‘Een politieke partij of andere vereniging die oproept tot het legaliseren van seks met kinderen mag verboden worden’.
En zelfs hoort er niet in te staan ‘Een politieke partij of andere vereniging die oproept tot het aanpassen van leeftijdsgrenzen in Titel 14 van het Wetboek van Strafrecht, mag verboden worden’.

Begrijp me goed, IK wil dat die artikelen in het wetboek blijven en dat de leeftijden zeker niet verlaagd worden. Maar het is iemands democratisch recht daar een andere mening over te hebben en daar langs democratische weg meer steun voor te verwerven. Ik verwacht niet dat het gaat lukken, maar proberen hoort in een democratische rechtsstaat te mogen. Daar mogen geen verenigingen of politieke partijen om verboden te worden.

Maar wat als, in de woorden van CDA-woordvoerder Hilbert Bredemeijer, “ze strafbare feiten plegen”?

Wie zijn “ze”? Bestuursleden van de vereniging, denk ik.

Goed, dat zou je in de wet kunnen zetten. Als een of meer bestuursleden van een rechtspersoon (bijvoorbeeld een vereniging) veroordeeld zijn wegens het plegen van een strafbaar feit, dan mag de rechter die rechtspersoon verbieden. Of ook al zonder tussenkomst van de rechter, misschien.

Ik ga die gedachte hieronder uitwerken aan de hand van enkele voorbeelden.

Voorbeeld 1: Rabobank

(Ik heb niets tegen de Rabobank, integendeel. Zij gaven me ooit mijn eerste echte baan. Daar hou ik nog altijd een gevoel van verbondenheid door. Bovendien: het is maar een voorbeeld.)

De Nederlandse Rabobankorganisatie bestaat uit een groot aantal samenwerkende, maar zelfstandige banken. Al die plaatselijke banken zijn coöperaties. Coöperaties zijn verenigingen en daarmee rechtspersonen.

Stel nu dat een bestuurslid (penningmeester, secretaris, voorzitter) van een Rabobank met te veel drank op een ernstig verkeersongeluk veroorzaakt. Hij (waarmee ik hier en hierna ook ‘zij’ bedoel, al naar gelang) kan dan als persoon strafrechtelijk vervolgd worden.

Maar moet daarom ook die coöperatie, dus de hele bank, worden verboden? Nee, zult u zeggen, want het misdrijf had niets te maken met de activiteiten van de Rabobank.

Goed. Ander geval: het bestuurslid is tevens makelaar en wordt ervan verdacht betrokken te zijn bij hypotheekfraude door als beëdigd taxateur onjuiste taxaties op te stellen. De kwalijke praktijken liggen nu wel op het terrein waarop ook de bank als geheel zich bedrijfsmatig beweegt.

Die Rabobank daarom dan maar verbieden? Ook als andere bankfunctionarissen van niets wisten en er niet bij betrokken waren? Of een paar wel maar de meeste niet?

En als het gaat om witwaspraktijken in plaats van hypotheekfraude? Of iets met btw?

Mijn mening: vervolg deze misdrijven individueel, en pas als daar aanleiding toe is, de bestaande wetgeving toe over criminele organisaties (art. 140Sr) en openbare orde (art. 2:20BW).

Zomaar een hele coöperatieve bank verbieden puur omdat een of meer bestuurs­leden strafbare feiten hebben gepleegd of daarvan verdacht worden, dat lijkt mij onzorgvuldig, ondoelmatig en onrechtvaardig. Je weet namelijk niet of er wel een relatie is tussen die (vermeende) strafbare feiten en die organisatie.

Voorbeeld 2: VVD

(Ik heb niets tegen de VVD, het is maar een voorbeeld.)

Alle partijen zijn natuurlijk voor lage belastingen of willen dat de kiezers voorspiegelen. Maar de VVD is bij uitstek een partij die lage lasten voorstaat. Belasting is dus een beetje een typisch VVD-onderwerp.

Stel nu dat een bestuurslid van de vereniging, die de politieke partij VVD wettelijk is, wordt veroordeeld wegens het onder invloed veroorzaken van een verkeersongeval. VVD dan maar verbieden? Nee, want dat individuele wangedrag heeft niets met de partij als geheel te maken.

Justitie moet die persoon vervolgen en de partij kan zo nodig disciplinaire maat­regelen nemen.

Maar als het nu om belastingfraude of belastingontduiking gaat? Of legale belastingbesparing volgens een constructie waar de belastingdienst het niet mee eens is? Dat raakt aan de VVD-agenda van liever lage lasten. Maar fraude of ontduiking is iets heel anders dan politieke standpunten op fiscaal terrein. De VVD hierom verbieden? Nee, dat zou onterecht zijn. Strijdig met democratische principes.

Voorbeeld 3: Martijn

(Ik heb groot bezwaar tegen seks met kinderen. Helemaal terecht dat dat verboden is. Dat moet ook zo blijven, vind ik. Naast vervolging is ook voorkoming erg belangrijk. Maar hoe? Daar zou de discussie over moeten gaan.)

En nu gaat het toevallig om andere artikelen van het Wetboek van Strafrecht. Sommigen mensen willen die veranderen of afschaffen. Enkele bestuursleden van een vereniging die dat voorstaat, schijnen zelf de bestaande wetsartikelen over­treden te hebben en daarvoor veroordeeld te zijn.

Is er nu opeens een principieel andere situatie dan in de voorgaande twee voorbeelden?

Ik vind van niet. Maar ieder zijn mening. En als een meerderheid van de Tweede Kamer het wettelijk zo weet te formuleren dat het allemaal juridisch en verdrags­technisch klopt, en de Eerste Kamer (die op dit punt een soort waakhondfunctie heeft) gaat ook akkoord?

Dan is dat democratie en dan heb ik er vrede mee.

Populisme?

Is het niet raar dat ik dit hier allemaal moet zitten uitleggen? Ik ben, als eerder vermeld, geen meester in de rechten maar op juridisch gebied slechts een belangstellende leek.

Veel Kamerleden hebben wel rechten gestudeerd of anders hebben fracties terecht budget om adviseurs aan te trekken die de benodigde kennis hebben.

Dan weten die Kamerleden waarschijnlijk net zo goed als ik, beter zelfs, dat het verbieden van een pedofielenvereniging (voor zover niet bewezen een criminele organisatie of strijdig met de openbare orde) helemaal niet kan, en in een rechtsstaat ook niet hoort te kunnen.

Waarom spreken ze dan zo haastig, via het flitsende en populaire medium Twitter®, hun steun uit voor de petitie van Henk Bres?

Misschien is dat negatief van mij, maar ik denk: populisme. Ze weten heel goed dat verbieden niet kan, maar veel van hun kiezers, die niet goed nadenken en dat ook niet kunnen of willen, staan wel achter zo’n verbod. Als het er dan door bezwaren van andere partijen niet door komt, dan kunnen ze die de schuld geven. Ondertussen hebben zij tegenover hun (potentiële) kiezers een goeie indruk gemaakt.

Zo werkt politiek.

Ik hoop dat ik ongelijk heb. Misschien zijn er ook voldoende principiële leden en fracties. We zullen het zien.


Twitter® en tweet® zijn gedeponeerde Europese handelsmerken van Twitter, Inc., San Francisco, VS.

Twitter® and tweet® are registered European trademarks owned by Twitter, Inc., San Francisco, USA.


11 september 2011:
Alweer een artikel over deze kwestie, het derde al.