Boek of dagboek?

17 (grootste deel tekst) en 18 (voltooiing en nacontrole) december; naschriften 18 en 19 december 2013, meer naschriften in 2015

Aanleiding

In een discussie gisteren (16 dec.) met journalist Chris Klomp dacht ik, ondanks de beperkingen die Twitter oplegt, me duidelijk uitgedrukt te hebben. Uit reacties krijg ik echter de indruk dat ik dat verkeerd zie. Daarom benut ik nu de ruimte die een website wel biedt, om in zinnen en alinea’s in plaats van berichten van maximaal 140 tekens uit te leggen wat ik bedoel.

Misschien dat het dan overkomt. Of misschien ook niet, maar dan heb ik het in elk geval geprobeerd.

Context

In 1999 is Marianne Vaatstra op gruwelijke wijze verkracht en vermoord. In de periode daarna hield haar moeder Maaike een persoonlijk dagboek bij.

Sommige mensen menen dat niet de inmiddels veroordeelde Jasper S. de dader is, maar een of meer asielzoekers. Weer anderen denken zelfs aan satanische rituelen. Volgens eerstgenoemden bevat het dagboek sterke aanwijzingen voor de juistheid van hun ideeën.

Op 22 oktober 2013 publiceerde Wim Dankbaar op een van zijn websites een persbericht die onder meer deze aankondiging bevatte:

“In december verschijnt van de hand van Dankbaar een boek met de veelzeggende titel ‘Het verboden dagboek van Maaike Vaatstra’, dat schokkende, nooit gepubliceerde informatie bevat over aan de ene kant de bewuste justitiële en gerechtelijke manipulaties en aan de andere kant hoe de ware toedracht van de moord op weerzinwekkende wijze in de doofpot is beland. Maaike Vaatstra is door zowel justitie als haar eigen gezin monddood gemaakt maar heeft Dankbaar eerder verzocht zijn bevindingen voor een groot publiek te etaleren en daar bij te putten uit haar dagboek zoals zij dat jarenlang, nota bene onder aansporing van haar ex-man Bauke, heeft bijgehouden. De inhoud van de geschriften van Maaike zal veel Nederlanders de schellen van de ogen doen vallen, zo weet Dankbaar zich verzekerd. Meerdere partijen zijn inmiddels in rep en roer om de publicatie van het onthullende verslag van Maaike te voorkomen.

Noot voor de redactie:

Verdere informatie is verkrijgbaar via Buro Mauritz / J. Hans Mauritz, telefoon [...] ”

Op 27 oktober ontving Wim Dankbaar per e-mail van advocaat Yehudi Moszkowicz een sommatie, die eerstgenoemde de volgende dag op zijn website zette. Citaten uit de sommatie:

“Onlangs is cliënte ter oren gekomen dat u voornemens bent haar dagboek danwel delen daarvan al dan niet in boekvorm te publiceren.
[...]

“Cliënte is vanzelfsprekend rechthebbende op het auteursrecht van haar dagboek zo ook op de daarmee samenhangende persoonlijkheidsrechten. Het is derhalve de discretionaire bevoegdheid van cliënte om u danwel derden, wel of geen toestemming te verlenen haar dagboek openbaar te maken en/of te verveelvoudigen. Cliënte heeft u nimmer op wat voor wijze dan ook toestemming gegeven voor het kopiëren, reproduceren, herinterpreteren of wat verveelvoudiging van haar auteursrecht dan ook, noch zal zij u hiervoor nu of in de toekomst toestemming geven.

Het hier vorenstaande indachtig verbied ik u namens cliënte haar dagboek danwel delen daarvan in wat voor vorm dat ook openbaar te maken of te verveelvoudigen. Tevens sommeer ik u onverwijld het afschrift van het dagboek van cliënte, dat u kennelijk in bezit heeft, aan haar te retourneren zonder daar zelf een kopie van te bewaren, zo ook mij in kennis te stellen van de namen en adressen van alle eventuele derden die al dan niet via u de beschikking hebben over een kopie van het dagboek van cliënte.”

Op 11 december 2013 kwam het tot een kort geding voor de rechtbank van Haarlem. De uitspraak is naar verluidt morgen, 18 december.

Algemeen Dagblad

De discussie op Twitter was naar aanleiding van een artikel in het Algemeen Dagblad van 16 december 2013, van de hand van freelancejournalist Chris Klomp.

Mijn bezwaar gold vooral de kop boven het artikel. Die kop luidt:

« 'Verboden Vaatstra-dagboek ' nu al te lezen op internet »

NB: ik gebruik hierboven, anders dan mijn gewoonte is, Franse guillemets met vaste spaties als aanduiding van het citaat, om een duidelijk onderscheid te maken met de aanhalingstekens in de kop zelf.

Toen ik hierover begon te twitteren, vatte ik die kop op één manier op, later zag ik ook een andere mogelijkheid. Ik ga ze allebei nalopen.

Citaat van boektitel

Allereerst rijst de vraag: wat betekenen de enkele aanhalingstekens in de kop?

Zelf volg ik het advies dat Jan Renkema geeft in de rode editie (2002) van zijn Schrijfwijzer, paragraaf 6.12 “Aanhalingstekens”, op bladzijde 381. Dat betekent dat ik letterlijke citaten tussen dubbele, ronde aanhalingstekens zet (“ ”), en de enkele, ronde aanhalingstekens (‘ ’) reserveer voor woorden met een speciale status, zoals bij de zelfnoemfunctie en de zogenaamdfunctie.

Het was me al eens opgevallen dat sommige Nederlandse kranten de enkele tekens gebruiken bij citaten. (Door niet ter zake doende omstandigheden prijkt sinds kort ook de eerste, bruine editie van Renkema’s Schrijfwijzer op mijn boekenplank, die uit 1979, en daarin worden in 5.8.1 op bladzijde 131 nog de enkele, gekrulde aanhalingstekens gebruikt om te citeren, niet de dubbele.)

Ik nam in eerste instantie zomaar aan dat het AD enkel citeert, niet dubbel. (Ook de ‘Rode Renkema’ van 2002 raadt overigens op blz. 388 voor het citeren van titels van publicaties enkele aanhalingstekens of cursiveren aan. Dat zie ik nu pas. Ik heb dat nooit aangehouden, ik vat titels altijd op als een normaal citaat, en gebruik dus “ en ”. Afwijken van een advies mag, als je maar consequent blijft.)

Zorgvuldiger was geweest als ik eerst andere voorbeelden had gezocht om te weten wat bij het AD de gewoonten zijn ten aanzien van aanhalingstekens. Aan de andere kant: incidentele lezers van papieren of webartikelen zullen dat veelal ook niet per krant uit hun hoofd weten, en onder regelmatige lezers en abonnees van die specifieke krant verwacht ik dat er velen zijn die zich niet voor typografische conventies interesseren. Dus lezers kunnen de '-tekens in de kop op allerlei manieren opvatten. Daarom is het goed als ik dat ook doe.

Met de titelcitaatinterpretatie zou « 'Verboden Vaatstra-dagboek ' », in de kop « 'Verboden Vaatstra-dagboek ' nu al te lezen op internet », de titel zijn van het door Wim Dankbaar en Hans Mauritz geschreven / te schrijven / uit te geven boek.

Dat idee werd versterkt door een van de reactietweets van Chris Klomp:

“ 16 Dec
@rudharcom de titel is exact de titel van het boek. Tenzij u meent dat de auteurs een verkeerde titel hebben gekozen, dat kan.”

Ik las in die tweet het eerste woord “titel” als ‘kop van het krantenartikel’.

Deze interpretatie wordt ook versterkt door de eerste zin van het krantenartikel:

“Publicist Wim Dankbaar heeft tot grote woede van advocaat Yehudi Moszkowicz het omstreden 'Verboden dagboek van Maaike Vaatstra' in de verkoop gegooid.”

Ook daar staat iets tussen enkele, rechte aanhalingstekens, en dat is (op het lidwoord na) letterlijk de door Dankbaar en Mauritz aangekondigde titel van hun voorgenomen boek. Ik citeer uit het persbericht: “een boek met de veelzeggende titel ‘Het verboden dagboek van Maaike Vaatstra’ ”.

Wat in de kop van het krantenartikel staat zou dan licht geparafraseerd zijn: verdedigbaar, omdat een kop nou eenmaal kort moet zijn.

Welnu, bij deze interpretatie is die kop feitelijk onjuist, en de eerste zin in zekere zin ook. Want het voorgenomen boek staat niet al op internet, en is alleen in die zin “in de verkoop gegooid” dat er op diverse verkooppunten de mogelijkheid tot voorintekening is: men kan een exemplaar reserveren, maar daadwerkelijk leverbaar is het op dit moment nog niet.

Zie o.a. Bol.com en Amazon UK en Amazon DE. Door te googelen op het ISBN-nummer krijg je er nog veel meer te zien. (Zoekidee opgepikt van het blog Disputax, ik was er zelf niet opgekomen.)

De auteurs van het boek, Dankbaar en Mauritz hebben ook een speciale eigen site ervoor opgezet. Daarop vallen me nu pas (17 december om 19:25A) twee dingen op:

Voorproefje

Onder de tab “De zaak” staat al een voorpublicatie van het voorwoord en het eerste deel van hoofdstuk I. Dat had ik gisteren (16 dec.) niet gezien en dat had wel gemoeten. Ik erken dat dat onzorgvuldig van mij was, te meer omdat in het online AD-artikel naar precies die pagina gelinkt werd. Ik had die link niet gevolgd omdat ik de site op zich al eerder had gezien. Maar dus niet volledig, alleen de eerste pagina.

Doelde Chris Klomp wellicht op dat voorproefje toen hij twitterde “Ik kijk helaas as we speak tegen het dagboek aan op het internet.”?

Nee, dat kan niet, want daar staat letterlijk “dagboek” en niet ‘boek’.

Maar misschien is dat wel de achtergrond van “nu al te lezen op internet” in de krantenkop? Dat zou kunnen, maar zeker is het niet.

Voorbestellen

Nog iets dat ik gisteren (16 dec.) niet zag maar wel had moeten zien: onder “Bestellen” wordt aangegeven dat al geld kan worden overgemaakt, en er staat:

“Nb. In geval na verschijning van de eerste druk een tweede druk als gevolg van eventuele rechtszaken aangepast dient te worden, dan heeft u als voorbesteller in ieder geval de meest autenthieke [sic: RH] “en onversneden versie in uw bezit.”

Ik had willen stellen dat Chris Klomp met “nu al te lezen op internet” in de kop en “in de verkoop gegooid” in de eerste zin, suggereert dat Dankbaar en Mauritz het oordeel van de rechter bij voorbaat negeren en dat die suggestie onterecht is. Maar bij nader inzien valt de voorbestelling mét daadwerkelijke levering wel op te vatten als het passeren of zelfs provoceren van de rechter – mits het kort geding waarin morgen (18 dec.) uitspraak wordt verwacht (ook) gaat over de publicatie van het boek, en niet (alleen) over publicatie van het dagboek.

En dat is nog maar de vraag. De dagvaarding voor het kort geding heb ik nooit onder ogen gehad en die staat bij mijn weten ook nergens online. In de pers is wel wat gemeld, maar ik vertrouw liever op de exacte tekst. Hopelijk wordt het vonnis gepubliceerd, zodat we kunnen zien wat de eisende partij precies wilde en wat daarvan toegewezen of afgewezen is. Ik verwacht een beetje van beide.

Zogenaamdfunctie resp. citaat

Nog een onzorgvuldigheid die mij verweten mag worden: ik had er gisteren (16 dec.) geen aandacht aan besteed dat wat tussen aanhalingstekens staat in de kop van het krantenartikel, niet gelijk is aan idem in de eerste zin ervan.

Nu ik dat verschil wel zie, kom ik tot de mogelijkheid dat die toch aansluit bij wat ik al tweette (hier de rest van de zin). Citaat (met verbeterde tikfout ‘in’>‘is’):

“@chrisklomp Oké, andere interpretatie. Niet de titel van boek 500pag, maar van dagboek zelf. Maar ook dan onjuist, want: dat dagboek >>”

“@chrisklomp @ADnl >> onjuist, want: dat dagboek is niet verboden. Publicatie wordt misschien verboden (is dat inzet KG?), woensdag.”

(Volgens Twitter speelde de discussie zich vroeg in de ochtend af, maar in mijn herinnering toch echt ’s middags. Californische tijdzone met 9 uur tijdverschil?)

Zoals ik deze interpretatie nu zie, nauwkeuriger dan gisteren, zou in de eerste zin de exacte titel (op het lidwoord na) van het voorgenomen boek van Dankbaar en Mauritz bedoeld zijn. Dat klopt dan met “in de verkoop gegooid”. Of wat erachter staat, “De rechter gaat woensdag uitspreken of het boek mag worden uitgebracht” ook juist is, dat is een andere kwestie.

Gaat het kort geding over boek of dagboek? Of beide? Of over het boek met daarin o.a. het gehele dagboek, delen van het dagboek, citaten uit het dagboek, parafrases van passages uit het dagboek? Of puur een boek waarbij het dagboek alleen een van de geraadpleegde bronnen is?

Ik weet het niet. Voor de uitspraak maakt dat gezien het bepaalde in de Auteurswet 1912 (Aw) wel veel verschil, denk ik, als altijd als geïnteresseerde juridische leek want ik heb geen rechten gestudeerd. Publiceren van een werk of een deel daarvan mag duidelijk niet zonder toestemming van de rechthebbende. Citeren mag wel, maar alleen uit een rechtmatig openbaar gemaakt werk, en dat is dit dagboek van Maaike Terpstra (voorheen Vaatstra) niet. Het is wel een werk en ook door enkelen (niet Dankbaar & Mauritz!) in zijn geheel openbaar gemaakt, maar dat laatste niet rechtmatig.

Parafraseren (in eigen woorden weergeven) van stukjes tekst uit een auteursrechtelijk beschermd werk mag waarschijnlijk wel. En als bron gebruiken voor een geheel zelf te schrijven tekst? Mag dat altijd, of alleen bij een rechtmatig verkregen brontekst? Is deze brontekst door auteurs rechtmatig verkregen?

Ik weet het niet. Hopelijk komt dat allemaal in de rechterlijke uitspraak aan de orde en wordt die openbaar.

In deze zelfde interpretatie van de krant, zou het bij wat tussen quotes staat in de AD-krantenkop kunnen gaan om een zogenaamdfunctie (in de zin van blz. 387 Renkema Rood). Bedoeld is dan datgene wat Dankbaar en Mauritz, middels de titel van hun voorgenomen boek over de moord op Marianne Vaatstra, letterlijk aanduiden als “Het verboden dagboek van Maaike Vaatstra”, ofwel parafraserend als het “verboden Vaatstra-dagboek”.

Dan klopt de aanduiding “nu al te lezen op internet” in zoverre dat het dagboek van Maaike door diverse mafkezen (mijn subjectieve kwalificatie) inderdaad op het WWW is gezet. Vaak haalden ze het ook enkele dagen later weer af, maar onrechtmatig blijft het, en zelfs strafbaar (art. 31 Aw en volgende artikelen).

Ik noem Frides Laméris (niet te verwarren met de gelijknamige kunsthandel in Amsterdam; wel verre familie maar geen betrokkenheid). Op 1 en 6 november 2013 stond het dagboek op zijn site, later is het verwijderd. (Update 19 december 2013: het is teruggeplaatst!)

Ik noem de zich noemende Vuur01. Daar stond het dagboek op 6 november. Ik dacht dat het verwijderd was, maar het staat er nog steeds, zie ik nu (19 dec. 13:00A).

Ik noem Micha Kat. Stond er op 8 november en staat er nog steeds.

Toen Chris Klomp twitterde “Ik kijk helaas as we speak tegen het dagboek aan op het internet.”, had hij dus gelijk. Ik meende dat het op het web had gestaan, maar nu niet meer, maar dat blijkt onjuist. Mijn excuus daarvoor, ik had het moeten checken.

Ik hoop (ja, soms scheid ik feiten en meningen niet) dat al deze rechtenschenders juridisch keihard aangepakt worden, zowel civiel als strafrechtelijk, want dat verdienen ze. Alleen, in het kort geding van 11/18 december zijn niet deze illegale openbaarmakers de gedaagden, maar Wim Dankbaar en Hans Mauritz. Het is maar sterk de vraag of zij voor het handelen van die anderen aansprakelijk te stellen zijn, ook al omdat die het dagboek waarschijnlijk niet van hen, maar van anderen hebben verkregen.

Ook weer interessant om te zien wat de rechter hiervan gaat vinden.

De suggestie die uitgaat van de formulering in de kop in het Algemeen Dagblad, “nu al te lezen op internet”, gesteld dat dit gaat over het dagboek, met in de eerste zin iets dat duidelijk over het boek van Dankbaar & Mauritz gaat, vind ik journalistiek onaanvaardbaar. Want daarmee worden D&M gemakshalve over één kam geschoren met anderen, die inderdaad wel zomaar het hele dagboek zonder toestemming online hebben gezet. D&M hebben dat nadrukkelijk niet gedaan, iets wat veel journalisten maar niet lijken te snappen.

Wel heeft Dankbaar eerder gedeelten geciteerd, in een tijd dat dagboekauteur Maaike daar nog geen bezwaar tegen maakte. Zegt Dankbaar, en hij staaft het met telefoongesprekken. Ik heb geen reden daaraan te twijfelen, maar ook dit is ter beoordeling aan de rechter.

Afsluiting

Tot slot: de door Wim Dankbaar en Hans Mauritz gekozen titel van het boek, “Het verboden dagboek van Maaike Vaatstra” wekt natuurlijk misverstanden in de hand. Een boek mede over en naar aanleiding van een dagboek, dat zelf “Het [...] dagboek [...]” heet, maar niet het dagboek is en mogelijk ook niet het dagboek bevat; dat is natuurlijk vragen om moeilijkheden.

Of anders bezien: het trekt de aandacht, het veroorzaakt ophef. En daar zal het de auteurs wel om te doen geweest zijn.

De titel is ook feitelijk onjuist: het dagboek is helemaal niet verboden en zal dat ook niet worden. Wel is het publiceren ervan zonder toestemming van de rechthebbende wettelijk verboden. De schrijfster ervan zou het zelf zonder belemmeringen kunnen (laten) publiceren. Maar dat wil ze kennelijk niet. Wat haar motieven daarbij zijn, of de mening van anderen daarin een zekere rol speelt, of een belangrijke of zelfs overwegende rol, dat is haar afweging en dat gaat verder eigenlijk niemand iets aan.

Iedereen heeft haar keuze maar te respecteren.

Naschrift 18 december, 15:50A

Intussen is de uitspraak van de rechter bekend.

Mijn mening: een goed en afgewogen vonnis. Het is grotendeels wat ik verwachtte en ik sta er vrijwel helemaal achter. Alleen bevreemdt het mij dat de rechter (punt 5.3) iemand kan verbieden een voornemen te uiten. Voornemens zijn toch vrij? Handelingen niet altijd.

Inmiddels hebben Dankbaar en Mauritz aangekondigd in hoger beroep te zullen gaan. Argument is (in mijn woorden) dat het kortgeding niet nodig was geweest, omdat gedaagden vooraf al hadden aangegeven geen delen van het dagboek te zullen publiceren. Daarom zou het onredelijk zijn dat zij de kosten van het KG moeten dragen.

Mijn mening: daar zou wat inzitten, ware het niet dat uit de onder punt 2. door de rechter opgesomde feiten blijkt dat het best onduidelijk was wat de gedaagden nou precies van plan waren. Eiseres heeft daarom het recht de rechter duidelijkheid te laten verschaffen over wat wel en niet mag. Dat zij de kosten zou moeten betalen zou dan onredelijk zijn, dus moeten de gedaagden daarvoor opdraaien. Dan hadden ze vooraf maar duidelijker en inschikkelijker (en beleefder!) moeten zijn, zodat het KG afgewend had kunnen worden.

Naschrift 18 december, 22:40A

Rechtbankverslaggever Chris Klomp wees erop dat bij bol.com het boek inmiddels niet meer leverbaar is. Ik vond dat vreemd, omdat de rechter niet het boek van Mauritz en Dankbaar heeft verboden (de vordering onder 3.1 punt 10 werd afgewezen, zie bij 4.19), maar wel het publiceren van dagboek, delen van het dagboek of citaten uit het dagboek.

Als zulke inbreuken niet in het boek voorkomen, kan dat boek gewoon gepubliceerd en verkocht worden, ook bij bol.com of welke andere (web)winkel ook.

Maar nu ik er (tussen andere bezigheden door) nog eens over nagedacht heb, kan ik de stap van bol.com wel begrijpen. De auteurs beweren namelijk wel dat hun boek onafhankelijk van het dagboek is, maar bol.com heeft met de totstandkoming niets uitstaande gehad en kan daar dus niet zomaar op vertrouwen. Als in het boek eventueel toch auteursrechtinbreuken voorkomen, die dus wettelijk verboden zijn en die de rechter hier nog eens expliciet verboden heeft (in principe, zonder concreet vindplaatsen te noemen, omdat het boek op de zitting nog niet voorlag), dan zou bol.com in theorie medeaansprakelijk kunnen worden voor eventueel onrechtmatig handelen van de auteurs.

Dat risico willen ze bij bol.com natuurlijk niet lopen. Ze zouden het kunnen ondervangen door een medewerker het hele boek te laten doorspitten om te zien of er passages of citaten uit het dagboek in voorkomen. Dat is heel veel werk maar bovendien principieel onuitvoerbaar, omdat het dagboek niet rechtmatig gepubliceerd is en bol.com dus geacht wordt het niet te hebben.

Oplossing: ze nemen geen enkel risico en halen het boek uit de digitale schappen.

Begrijpelijk. En dat is niet in strijd met de vrijheid van meningsuiting, want die houdt niet in dat een schrijver een ander kan dwingen zijn mening te publiceren. Dat publiceren moet je dan maar zelf doen, als anderen het weigeren.

(Hoe ik bij dat laatste kom? Ik heb dat hier geleerd. Citaat van Arnoud Engelfriet: “Persvrijheid bestaat alleen voor wie een pers heeft, [...]”.)

Naschrift 19 december, 15:50A

Met bol.com zit het toch wat anders in elkaar. Ik vernam uit welingelichte bron (nou ja, waarom zou ik er een geheim van maken? – ik kreeg een mailtje van Wim Dankbaar) dat bol.com ten onrechte uit de pers begrepen had dat de rechter het boek verboden heeft.

In werkelijkheid is wat de rechter aan Dankbaar & Mauritz verboden heeft: het bezit van het dagboek (punt 5.1 van het vonnis) en het publiceren van dagboek of delen daarvan (5.2), wat zich ook uitstrekt tot het citeren daaruit (zie stellingname 3.2 en overwegingen 4.3 en 4.11).

Het boek is dan ook inmiddels weer gewoon bij bol.com te reserveren.

Naschrift 14 februari 2014

Zie Rectificatie AD, Bol.com hervat verkoop boek.

Het Algemeen Dagblad heeft de eerdere bewering, dat het boek van Mauritz en Dankbaar door de rechter “deels verboden” zou zijn, gerectificeerd. Terecht, want zo’n verbod bleek beslist niet uit de uitspraak van de rechter. Wel mogen in het boek met “Dagboek” in de titel van de rechter geen delen of citaten van het dagboek voorkomen.

Dat lijkt verwarrend (wat m.i. op het conto van Mauritz en Dankbaar te schrijven is), maar door de rechter is het wel heel duidelijk verwoord. En terecht zo beoordeeld, vind ik, op basis van auteursrecht én persvrijheid.

Zie ook het blog van Chris Klomp, De toon van de complotdenker. Inmiddels heeft hij daarin de formulering:
“De populaire webshop weigert het omstreden en al deels verboden boek van de verkoopsite te halen.”
vervangen door:
“De populaire webshop weigert het omstreden en als eerste versie al deels verboden boek van de verkoopsite te halen.”

Of de weergave van de feiten door Chris Klomp zo wel juist is, dat weten we m.i. niet, want een eerste versie van het boek, waarin mogelijk wel letterlijk overgenomen fragmenten van het dagboek van de moeder van Marianne Vaatstra stonden, heeft bij mijn weten de schrijftafels (lees computers) van de boekauteurs nooit verlaten.

En wat niet gepubliceerd is (of concreet voorliggend gepubliceerd dreigt te worden) kan, mag, wil en zal een rechter in een land met persvrijheid niet in kort geding onrechtmatig verklaren.

Naschrift 19 maart 2015

Gisteren heeft het gerechtshof Amsterdam arrest gewezen in het hoger beroep – best apart, 15 maanden na het kort geding, en nog steeds spoedeisend karakter!

Het arrest staat nog niet op rechtspraak.nl, maar wel hier (via Dankbaar) en bij Mauritz.

Mijn samenvatting van de essentie:

Waar bij het kort geding de exacte tekst van het boek van Dankbaar en Mauritz nog niet voorlag, is dat nu wel het geval. Op grond daarvan wordt het boek, voor zover hoofdstuk 4 daarin voorkomt, door het hof verboden, omdat in dat hoofdstuk te uitgebreid en bijna letterlijk is geciteerd uit het auteursrechtelijk beschermde en niet rechtmatig openbaar gemaakte dagboek van de moeder van Marianne Vaatstra. Alle onverkochte exemplaren moeten vernietigd worden.

Een beetje parafraseren van een beschermde tekst maakt publiceren dus nog niet legaal, zo blijkt. Verbaast me ook niet.

In de woorden van het gerechtshof (ik tik over uit punt 3.3.3 [8 april 2015 vervangen door copy-paste uit inmiddels gepubliceerd vonnis]):

“Het hof constateert dat het dagboek van [geïntimeerde] en hoofdstuk 4 van het boek wat betreft vorm verschillen, met name is het dagboek geschreven in de ik-vorm en hoofdstuk 4 in de zij-vorm, terwijl de gebeurtenissen in hoofdstuk 4 in van het dagboek verschillende woorden zijn weergegeven. Wat betreft verhaallijn, gebeurtenissen, personen, plaats, tijd en (dus) inhoud bestaan echter in hoge mate overeenkomsten tussen het dagboek en hoofdstuk 4.
[...]
Het voorgaande in onderlinge samenhang en verband beoordeeld brengt met zich dat hoofdstuk 4 van het boek zodanige overeenstemming met het dagboek van [geïntimeerde] vertoont, dat het hiervan een ongeautoriseerde bewerking is en niet als een nieuw oorspronkelijk werk kan worden aangemerkt.”

Naschrift 24 maart 2015

Sinds gisteren staat het arrest van het gerechtshof Amsterdam ook op de publicatiesite rechtspraak.nl.

Naschrift 24 maart 2015

Al zoekend naar het arrest kwam ik ook nog deze uitspraak tegen, van de rechtbank Assen tegen Frides Laméris.

Het betreft een veroordeling bij verstek. Met verstekvonnissen in civiel recht is een rechter meestal snel klaar: de wel verschenen partij krijgt automatisch gelijk. Simpel. Zoals de rechtbank het formuleert:

“4.3. Tegen [gedaagde] is verstek verleend. Dit brengt met zich dat de vorderingen van [eiseres] zullen worden toegewezen, wanneer deze de voorzieningenrechter niet ongegrond of onrechtmatig voorkomen.”