Een groot nadeel van mijn bedenksels rond parlementsverkiezingen in twee ronden is natuurlijk uitsluiting: sommige partijen en kandidaten, waar wel degelijk flink wat mensen op gestemd hebben, zouden niet in de Kamer komen. Helemaal in het begin, in 2010, zat ik daar ook al mee.
Daarom keer ik nu terug van ‘Twee ronden, drie partijen’ naar ‘Lege zetels’, dat immers dat nadeel niet heeft. Om dit artikel goed te kunnen volgen is het handig iets meer te weten over dat idee van mij over de Lege Zetels. Hier staat een samenvatting.
In 2017 onderkende ik twee manieren om de lege zetels te berekenen en praktisch te organiseren. Gisteren, 12 januari rond 0:15 – ik had al geslapen maar was even wakker – zag ik opeens in dat er nog een derde manier is, die grote voordelen heeft.
We zouden de verkiezingen kunnen laten verlopen zoals nu ook, en de Kamerzetels laten bezetten volgens de regels zoals ze nu al gelden. Geen wijziging. Het idee ‘Lege zetels’ zou vervolgens te realiseren zijn op vrijwillige basis door Kamerleden, die naar proportie van de opkomst bij de verkiezingen het stemgedrag gingen vertonen zoals hier beschreven.
Een soort gedoogconstructie, maar dan door delen van alle fracties, die daarmee de desinteresse (‘ik vind het wel best’) vertegenwoordigen van de velen, die geen gebruik hebben gemaakt van hun actief kiesrecht. Daarmee wordt de gewenste stabilisatie bereikt van een coalitieregering met minder partijen, en wordt het nadeel van politieke versplintering ondervangen.
De voordelen zijn legio:
Er zijn geen aanpassingen nodig. Niet van de Grondwet, niet van de Kieswet, niet van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer. Alles blijft hetzelfde.
Het systeem kan daarom per direct worden ingevoerd.
De lege zetels zijn niet leeg meer, maar zijn gewoon bezet.
De stabilisatie wordt geheel vrijwillig uitgevoerd, door echte, levende volksvertegenwoordigers. Zij stemmen zonder last of ruggespraak. (Dat met die ruggespraak blijkt in 1983 geschrapt te zijn. Wist ik niet eens.)
Daardoor wordt het gevaar van sabotage ondervangen: als het te gek wordt, kunnen stabiliserende Kamerleden hun verantwoordelijkheid nemen, en toch niet voor een treitermotie of -wet stemmen. Dit geldt ook bij wetsvoorstellen die tegen de Grondwet of internationale verdragen ingaan.
Hoe zou dit uitpakken in de huidige situatie, voor de Tweede Kamer die op 22 november 2023 gekozen is? Ik neem rekenblad 2170603a.xls van juni 2017 en bouw dat om naar nu. Dat levert dit op.
Het effect is wat ik verwachtte: er zijn veel meer coalitiemogelijkheden, veel met drie partijen, en zelfs twee met twee partijen. De coalitievorming kan sneller en soepeler, en een resulterend kabinet is eensgezinder en dus stabieler en krachtdadiger.
Copyright © 2024 van R. Harmsen, alle rechten voorbehouden, all rights reserved.